Pan Card 2.0 : केंद्र सरकारने 25 नोव्हेंबरला पॅन 2 लॉन्च करण्याची घोषणा केली. इलेक्ट्रॉनिक्स आणि आयटी मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी सांगितले की, पॅन 2 क्यू आर कोडच्या सुविधेसह येणार आहे. 2023 च्या अर्थसंकल्पात अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी कॉमन बिझनेस आयडेंटिफायर मिशन सादर केले होते, ज्याचा उद्देश भारतातील व्यवसाय करण्याची प्रक्रिया सोपी करणे आहे. या मिशनअंतर्गत प्रत्येक व्यवसायाला एक विशिष्ट क्रमांक दिला जातो, ज्यामुळे इन्कम टॅक्स व वित्तीय व्यवस्थापन सुलभ होते.
पॅन 2 देखील या मिशनच्या अंतर्गत सुरू करण्यात आले आहे, परंतु सरकारच्या या घोषणेने अनेक प्रश्न उपस्थित केले आहेत. सध्या भारतात 78 कोटींपेक्षा जास्त लोकांमध्ये पॅन कार्ड आहे, त्यामुळे सरकारने पॅन 2 काढण्याची गरज का भासली? क्यू आर कोडसाठी 1432 कोटी रुपये खर्च करणे का आवश्यक आहे? नवीन पॅन कार्ड काढावे लागेल का, आणि जुन्या पॅन कार्डचे काय होणार आहे, याबद्दल शंका उपस्थित होत आहेत।
पॅन कार्ड म्हणजे परमनंट अकाउंट नंबर, जो आयकर विभागाकडून दिला जातो आणि तो 10 अंकी संख्या असतो. 1972 मध्ये हा कार्ड जारी केला गेला आणि तो ओळखपत्रासह वित्तीय व्यवहारांमध्ये महत्त्वाचा बनला आहे। आरंभात पॅन कार्डचा उपयोग फक्त टॅक्स पेअर्स आणि त्यांच्याशी संबंधित व्यक्तींसाठी होता, परंतु 1990 पर्यंत तो सर्व व्यक्तींना अनिवार्य करण्यात आले. पॅन कार्डचे 11 प्रकार आहेत, जे केवळ संस्थांच्या प्रोफाइलनुसार विकसित केले जातात, जे उपयुक्ततांच्या दृष्टीने विविध आहेत।
Pan Card 2.0 update
पॅन कार्ड 2 मध्ये अनेक नवीन फीचर्स समाविष्ट करण्यात आले आहेत. हे कार्ड नागरिकत्वाच्या आधारावर दिलं जातं, ज्यामुळे परदेशी नागरिक आणि कंपन्यांनाही लाभ होतो. जुन्या पॅन कार्डमध्ये सुरक्षेच्या काही त्रुटी होत्या, ज्यामुळे फसवणुकीच्या घटना वाढत होत्या. नवीन पॅन कार्ड डिजिटल पद्धतीने तयार करण्यात आल्यामुळे युजर ओळखणे अधिक सुरक्षित होईल.
पॅन 2 च्या कार्यान्वयनासाठी सरकारने 1432 कोटींचा बजेट मंजूर केला आहे, ज्यामुळे सध्याच्या पॅन कार्ड प्रणालीमध्ये सुधारणा केली जाईल. सुरक्षेच्या समस्या दूर करण्यासाठी आता पॅन कार्डचे डिजिटलायझेशन केले जाईल, आणि ते फिजिकल स्वरूपात उपलब्ध न होणारे असतील. यामुळे फसवणुकीची शक्यता कमी होईल.
आधार कार्डाशी लिंक करून इन्कम टॅक्स पेअर्सच्या डेटाचे व्यवस्थापन सुधारण्यात येणार आहे. यामध्ये पॅन कार्ड 2 एक युनिव्हर्सल आयडीच्या रूपात कार्य करेल. सॉफ्टवेअरच्या जुनी पद्धत बदलून नवीन, अत्याधुनिक टेक्नॉलॉजी वापरण्यात येत आहे, ज्यामुळे पॅन कार्ड वापरणारे अधिक सुरक्षित अनुभव घेऊ शकतील.
संपूर्णपणे, पॅन 2 प्रणाली अधिक डिजिटल, सुरक्षित आणि उपयोगी बनवण्यासाठी डिझाइन करण्यात आली आहे, ज्यामुळे सामान्य नागरिक आणि वित्तीय संस्था दोन्हीच्या अनुभवात सुधारणा होईल.
Pan Card 2.0 features
पॅन कार्ड 2.0 मध्ये क्यू आर कोडचा समावेश आहे, ज्यामुळे पॅन कार्ड धारकांचे नाव आणि पॅन क्रमांक सुरक्षितपणे लपवले जाईल. या योजनेचा एक महत्त्वाचा भाग म्हणजे आधार कार्डशी पॅन कार्डची लिंकिंग. नवीन टेक्नॉलॉजीच्या मदतीने फसवणुकीला आळा घालण्याबरोबरच, फसवणूक झाल्यास तपासाला गती मिळेल. जर कोणाकडे जुनं पॅन कार्ड असेल, तर त्याला पॅन 2.0 साठी अर्ज करण्याची आवश्यकता नाही. त्याला फक्त आधार कार्ड लिंक करण्यास सांगण्यात आले आहे, ज्यासाठी आयकर विभागाच्या वेबसाइटवर लॉगिन करावे लागेल.
युजर्स एसएमएस द्वारे देखील पॅन लिंक करू शकतात, ज्यासाठी त्यांचा मोबाईल नंबर आधार आणि पॅनशी जोडलेला असावा लागतो. उदाहरणार्थ, युआयडी पॅन लिहून 56161 वर पाठवून पॅन अपडेट करता येईल. जर कोणाला नवीन पॅन कार्ड लागले, तर त्याला आयकर विभागाच्या वेबसाइटवर जाऊन अर्ज करावा लागेल, पण यासाठी कोणताही शुल्क लागू होणार नाही. अर्ज केल्यानंतर, युजरला पॅन 2 अंतर्गत नवीन डिजिटल पॅन कार्ड मिळेल. हे कार्ड सुरक्षा दृष्ट्या अधिक मजबूत बनवले जाईल.
तसेच, नवीन पॅन कार्ड इन्कम टॅक्स वेबसाइटवरून डाऊनलोड केले जाऊ शकते, तसेच अधिकृत यु टी डबल आय टी एस एल आणि एन एस डीलच्या वेबसाइटवरूनही उपलब्ध असेल. पॅन कार्ड पीडीएफ स्वरूपात डाऊनलोड केले जाईल आणि फोन किंवा लॅपटॉपवर सेव्ह करता येईल. सध्या जुनं पॅन कार्ड बंद होणार नाही, जोपर्यंत नवीन कार्ड तयार होत नाही. इलेक्ट्रॉनिक्स आणि आयटी मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी याबाबत माहिती दिली आहे. नवीन पॅन कार्डद्वारे पॅन डेटाबेसमध्ये सुरक्षितपणे संग्रहित केले जाणारे आहे, ज्यामुळे युजर्सच्या अनुभवात सुधारणा होईल.
Difference between Pan Card 1.0 and 2.0
जुन्या पॅन कार्डवर काम सुरू राहणार आहे, तर पॅन 2.0 तयार झाल्यानंतर नवीन कार्ड वापरणे आवश्यक असेल. जुन्या पॅन कार्डचा अद्ययावत केल्यास पॅन नंबरमध्ये कोणताही बदल होणार नाही, म्हणजेच त्याचा पॅन क्रमांक तसाच राहील. पण ज्यांनी पहिल्यांदाच पॅन कार्ड बनवले आहे, त्यांना नवीन पॅन 2.0 सोबत नवीन पॅन क्रमांक दिला जाईल.
Benefits of Pan Card 2.0
नवीन पॅन कार्डाचे अनेक फायदे आहेत, जे टेक्नॉलॉजीवर आधारित असल्यामुळे अधिक सोयीस्कर बनले आहेत. करदात्यांना आयकर विभागाकडे नोंदणी करणे सोपे होईल, आणि सारा तपशील डेटाच्या स्वरूपात ऑनलाइन सुरक्षित राहील. कागदपत्रे सांभाळण्याचा त्रास कमी होईल. पॅन 2 अंतर्गत एक पोर्टल सुरू होणार आहे, ज्याद्वारे तक्रार करण्यास आणि ती सोडवण्याची प्रक्रिया जलद होईल.
ज्यांच्याकडे जुनं पॅन कार्ड आहे, त्यांनी नवीन पॅन कार्ड न काढल्यास त्यांना नवीन पॅन कार्डसोबत मिळणारे अतिरिक्त सुरक्षा आणि सोयी सुविधा मिळणार नाहीत. त्यामुळे आर्थिक व्यवहारांमध्ये अडचणी येऊ शकतात आणि जुन्या पॅन कार्डावर नाव व खाते क्रमांक असल्यामुळे फसवणुकीचा धोका राहील. नवीन पॅन कार्ड 2 असणे आवश्यक मानले जाते, त्याशिवाय पुढे जाऊन जुनं पॅन कार्ड बंद करण्याची शक्यता आहे.